Het is volop in het nieuws, de verkoop van de COVID-19 zelftest, een gebruiksvriendelijke test die na 15 minuten de uitslag geeft. Sinds 31 maart zijn deze testen (met ontheffing)* verkrijgbaar bij de apotheek om zelf thuis een test af te nemen. Is deze vorm van testen betrouwbaar en wanneer is het juist af te raden deze test te gebruiken?
Preventief testen
De Rijksoverheid en de Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie (KNMP) geven aan dat de zelftesten alleen bedoeld zijn om preventief te testen. Het wordt afgeraden de test te gebruiken wanneer iemand:
- COVID-19 gerelateerde klachten heeft
- contact heeft gehad met iemand die besmet is met COVID-19
- terug is gekeerd uit een hoog-risicogebied.
In deze situaties is het belangrijk altijd gebruik te maken van de GGD-teststraat (of, indien aanwezig, de teststraat in de eigen zorginstelling) en geen zelftest te gebruiken. De GGD gebruikt een testmethode die gevoeliger is, de zogenaamde PCR-test.
Gebruik en betrouwbaarheid
Wanneer de uitslag van de zelftest negatief is, is de kans 1 op 5 dat dit een vals negatieve uitslag is en je dus toch COVID-19 hebt. Het is ook bekend dat de controlestreep van de test kan variëren in intensiteit, door bijvoorbeeld onvoldoende volume van het afgenomen monster. Tevens is gebleken dat het aanbrengen van het monster in de testvloeistof niet altijd goed verloopt, wat de betrouwbaarheid van de test beïnvloedt. De teststreep zelf kan in intensiteit variëren, door bijvoorbeeld de variant van het virus (dit wordt niet veroorzaakt door de hoeveelheid van het virus dat iemand bij zich draagt). Het OMT adviseert dan ook de zelftest na 24 uur nogmaals af te nemen bij een negatieve uitslag.
Wat te doen bij een positieve uitslag?
Bij een positieve uitslag van de zelftest is het belangrijk direct een afspraak te maken bij de GGD en in quarantaine te gaan, dit geldt ook voor huisgenoten. De GGD kan de positieve uitslag bevestigen en uitsluiten dat het om een vals-positieve uitslag gaat. Ook kunnen zij het bron- en contactonderzoek in gang zetten en de regionale en landelijke cijfers van het aantal besmettingen nauwkeurig bijhouden.Tot slot; de zelftest is, net als de andere COVID-testen, enkel een momentopname. Ongeacht de uitslag blijven alle landelijke geldende maatregelen van kracht.
*Drie ontheffingen verleend
Het Ministerie heeft een ontheffing verleend voor drie zelftests. Deze ontheffing houdt in dat leveranciers en fabrikanten hun antigeensneltest als zelftest mogen leveren. De zelftests die vooralsnog een ontheffing hebben verkregen, zijn de tests van Roche, Acon Biotech en Biosynex.
De tests gelden voor alle huidig bekende COVID-varianten.