Een verkeersongeval, een sportongeluk of een val van een ladder – elk van deze incidenten levert vaak (multi)traumapatiënten* op, die met spoed naar het ziekenhuis moeten worden vervoerd. Vanaf het moment dat het incident plaatsvindt en de ambulance gaat rijden tot aan het moment dat de patiënt het ziekenhuis weer verlaat: alles wordt nauwkeurig geregistreerd. Maar waarom doen we dat eigenlijk? Hoe gebruiken we deze data binnen onze regio? En wat betekent de komst van een nieuw registratieplatform voor de landelijke traumaregistratie?
Richard Spanjersberg (Traumachirurg en Medisch Coördinator Traumazorg) en Esmée Bickel (Beleidsadviseur Trauma) van Netwerk Acute Zorg regio Zwolle geven uitleg.
Richard Spanjersberg en Esmée Bickel
Welke data verzamelen we in de regio?
Richard: “We verzamelen allerlei data over alle opgenomen ongevalspatiënten van elk level ziekenhuis [1, 2 of 3, red.], waaronder de aard van het ongeval, wie er ter plaatse bij zijn geweest – ambulance, traumaheli – en letselgegevens die gecodeerd worden. Uit die letselgegevens rolt een score: de ISS [Injury Severity Score, red.].”
Esmée: “De landelijke traumaregistratie wordt ook wel ‘ketenregistratie’ genoemd: we registreren allerlei gegevens vanaf het ongeval tot aan het moment dat de patiënt het ziekenhuis verlaat, waarbij in kaart gebracht wordt hoe de patiënt de zorgketen doorloopt. Traumapatiënten worden alleen geregistreerd als ze in het ziekenhuis worden opgenomen, overgeplaatst, of overlijden op de SEH. Het gaat hier om multitraumapatiënten én minder zware gevallen van trauma.”
Waarom verzamelen we deze data?
Richard: “Met deze data bouwen we een landelijke database op van het aantal ongevallen, de ernst van de ongevallen, en de uitkomsten. Zo kunnen we de uitkomsten van traumazorg inventariseren, en deels ook vergelijken tussen ziekenhuizen: welke ziekenhuizen presteren heel goed of juist niet goed? Wat is bij een specifiek ongeval de kans op overlijden? We bekijken dan bijvoorbeeld de ‘standardised mortality ratio’: de verhouding tussen de verwachte sterfte vs. de werkelijke sterfte.”
Esmée: “We willen graag inzicht verkrijgen in het aantal traumapatiënten in de regio en daar het beleid in de regio op toespitsen, onder andere door de gestelde normen te monitoren. Het ultieme doel is om de traumazorg te verbeteren.”
De landelijke traumaregistratie over 2022 is inmiddels compleet; wat kwam hieruit en wat betekent dit voor de traumazorg binnen de regio?
Richard: “Een van de uitkomsten waar we naar kijken is: komen de juiste patiënten in de juiste ziekenhuizen terecht? Dit was in 2022 gelukkig vaker het geval. En dat moet ook wel; met name de multitraumapatiënten horen natuurlijk in een level 1-ziekenhuis te worden opgevangen. Hiervoor zijn normen opgesteld: de concentratienorm (percentage) en de volumenorm (aantal). We zien dat het aantal multitraumapatiënten – en ook het percentage – in Isala fors is gestegen; de druk in het level 1-ziekenhuis neemt dus toe. Vanuit Netwerk Acute Zorg zijn er acties gestart om aan de concentratienorm te gaan voldoen, zoals een regionaal plan van aanpak. Dit heeft dus consequenties voor de level 1, 2 én 3-ziekenhuizen in de regio, maar ook voor de ambulances. We moeten met elkaar nog verder in gesprek en nog verder plannen maken om juiste patiënt op juiste plek te krijgen.”
“Binnen onze regio blijkt daarnaast dat het aantal patiënten waar de traumaheli bij betrokken is, erg laag ligt. Onze regio (samen met Twente) ligt in een zogenoemde ‘zwarte vlek’; de aanvliegtijd voor traumaheli’s is erg lang. Dat draagt bij aan de gedachte ‘dit duurt te lang, we rijden naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis’ vanuit het ambulancepersoneel. Er ligt inmiddels een plan bij de minister voor een extra traumaheli binnen de regio’s (het plan is voor landelijke uitbreiding van het MMT, maar dit is specifiek het gevolg voor onze regio).”
Esmée: “Nog niet alles over 2022 is inzichtelijk gemaakt, maar het is al duidelijk dat het aantal traumapatiënten én multitraumapatiënten binnen de regio is gestegen ten opzichte van 2021. Dit lijkt vooral voort te komen uit de vergrijzing; gecorrigeerd voor het toenemend aantal ouderen is er relatief gezien geen stijging. Wel liggen hier natuurlijk uitdagingen; de druk op de (acute) zorg wordt hierdoor hoger.”
Binnenkort komt er een nieuw platform voor de landelijke traumaregistratie. Wat is daarvoor de reden, en wat zijn de voordelen daarvan?
Richard: “Het belangrijkste voordeel van het nieuwe systeem zou moeten zijn dat de doorvoertijd, dus vanaf de aankomst van de patiënt in het ziekenhuis tot aan de registratie, korter wordt. Zo kan dit meer real-time worden gemonitord, zodat eerder bijgestuurd kan worden bij opvallendheden – zoals wanneer de concentratie van multitraumapatiënten plotseling daalt in de regio. Ook komt er meer eenduidigheid, en de stabiliteit van het systeem zou beter moeten zijn.”
Esmée: “Het voormalige systeem was al in gebruik sinds het begin van de registratie in 2007. Met de nieuwe eisen aan datasystemen, zoals de AVG-regelgeving en onderlinge koppeling met andere platforms, was het beter om een nieuw systeem te ontwikkelen en uit te rollen dan om het oude systeem helemaal aan te passen. Het nieuwe dataplatform, ontwikkeld door DHD, is gebruiksvriendelijker, ingericht om systemen te kunnen koppelen, en voldoet aan alle AVG-regelgeving.”
“Nieuw is bijvoorbeeld dat het BSN van de patiënt – versleuteld – wordt geregistreerd, zodat gegevens uit verschillende systemen kunnen worden uitgewisseld. Denk bijvoorbeeld aan data vanuit de ambulance en het de LBZ (Landelijke Basisregistratie Ziekenhuiszorg). Het toevoegen van het BSN aan de registratie bevordert de onderlinge samenwerking in de acute zorgketen, en door de versleuteling blijft de privacy van de patiënt beschermd. Op deze manier kunnen we de zorg voor traumapatiënten nog beter in kaart brengen.”
Invoer nieuw registratieplatform
Op dit moment ziet het ernaar uit dat het nieuwe landelijke traumaregistratieplatform nog dit najaar in gebruik kan worden genomen. Vanuit Netwerk Acute Zorg volgen we de ontwikkelingen op de voet en houden we u op de hoogte; hier volgt in een later stadium nog verdere berichtgeving over.
* Een trauma-incident is een ongeval, waarbij een patiënt lichamelijk letsel heeft opgelopen als gevolg van een trauma (bijvoorbeeld door een val, verkeersongeval of geweld).
Een multitrauma-incident is een ongeval waarbij de patiënt ernstig gewond is geraakt, met een zogenaamde Injury Severity Score (ISS) van 16 of hoger. De ISS is een score met een spreiding tussen de 1 en 75; hoe hoger de score, hoe uitgebreider en ernstiger het letsel. Internationaal wordt een ISS van 16 of hoger vaak als zodanig ernstig bestempeld, dat behandeling in een gespecialiseerd traumacentrum wordt aanbevolen.
Bron: LNAZ
